Sadece elhamdülillah müminiz demekle, Yüce Rabbimizi razı edemeyiz. Rabbimiz (c.c), imanımızda samimi olmamızı ve inandığımız değerleri korumak için bir gayret göstermemizi istiyor. Allahu Teala, bir ayetinde:
İman ettim demekle kurtulacağınızı mı zannettiniz Nasıl iman ettiğinizi ve ne derece samimi olduğunuzu ölçeceğiz( Ankebut, 2-3) buyuruyor. Dili ile iman ettiğini söylediği halde, iman edilen şeyleri kalbi ile tasdik etmeyen kimselere, Allahu Teala: Onlar inandık dediler. De ki: Siz iman etmediniz, ama boyun eğdik deyin. Henüz iman kalblerinize yerleşmedi.( Hucurat, 14) uyarısında bulunuyor. Bu ayetler, şimdi bizlere hitab ediyor ve bu günün müminini uyarıyor.
İman esaslarına inanan bir kimse mümindir. Bu esaslara halk dilinde Amentü denir. Bu esaslar, Allaha, Allahın meleklerine, kitablarına, peygamberlerine, ahiret gününe, kadere, hayır ve şerrin Allahın yaratmasıyla olduğuna iman etmektir.
İmanın temelini işte bunları tasdik oluşturur. İman önce bu tasdikle başlar. Aslında yok olan bir şeye değil, var olduğu halde görünmeyen şeylere iman edilir. Bunun için önce imana davet eden Peygamberin sözüne teslim olunur; onun söyledikleri hak kabul edilir. İnandığımız şeylerin hakikatini anlamak, varlıklarını hissetmek, onları tanımak sonra gelir.
Allah katında geçerli hiçbir özrü yokken bir farzı terk eden kimse, büyük günah işlemiştir. Aynı şekilde haram edilen bir işi yapmak da büyük günahtır. Büyük günah işleyene ve ona devam edene fasık denir. Fasığın tevbe etmesi farzdır. Günah işleyen bir kimse, günahı helal görmüyor, onun haram olduğuna inanıyor fakat nefsin hevası veya kötü çevrenin etkisi ile kötülüğe düştüğünü söylüyorsa bu kimse mümindir; onun kısa zamanda tevbe etmesi beklenir ve hayırlara dönmesi için dua edilir.
Diliyle mümin olduğunu söylediği halde, kalbiyle onları yalanlayan, açık bir menfaat veya gizli bir fesat için müslüman gözüken kimseye münafık denir. Münafığın dünyada zararı ve ahirette azabı kafirden daha şiddetlidir.
Müminim diyen herkes, bu iman ve Allah sevgisini ispat etmekle yükümlüdür. Bunun tek yolu önce Allahu Tealanın her mümine farz kıldığı amelleri yapmaktır. Bunların başında beş vakit namaz gelir. Beş vakit namazını kılan bir insan, imanını ispat, müslümanlığını ilan etmiştir. Haramlardan kaçınmak da farzdır. Bu haramların başında Allahu Tealaya şirk koşmak ve yalan konuşmak gelir.
Mümin, insanların kendisinden emin olduğu insandır. Müslüman, herkese selamet ve rahmet olan kimsedir.